منتورینگ فرآیند موثری برای یادگیری و کسب نتیجع است که در آن شخصی با تجربه بیشتر ( منتور ) به هدایت یادگیری و رشد فردی با تجربه کمتر (مراجع) کمک می کند. سردرگمیهای رایج، اما کاملاً قابل درک در مورد اینکه منتورینگ چیست، تفاوت آن با سایر انواع تعاملات یادگیری، چرایی اهمیت آن، و نحوه شروع حتی با پیدا کردن یک منتور یا راهاندازی یک برنامه منتورینگ وجود دارد.
اگر سفر رشد و توسعه خود را از طریق منتورینگ شروع می کنید، خوش شانس هستید! این مقاله با قلم دکتر سامان خردمند مهر است و شما را مستقیماً به دنیای جذاب و موثر منتورینگ میبرد و رویکرد منحصر به فرد یادگیری که در روابط و برنامه های منتورینگ وجود دارد هدایت می کند.
منتورینگ چیست؟ {منتورینگ به زبان ساده تعریف شده است}
بهترین راه برای تعریف منتورینگ این است که این یک تعامل 1 به 1 بین یک یادگیرنده (مراجع) و یک فرد با تجربه تر (منتور) است که دانش و تجربه را در مورد یک نیاز و خواسته خاص به اشتراک می گذارد. با این حال، حتی همانطور که می گوییم این «بهترین» تعریف برای منتورینگ است، توجه داشته باشید که تعامل 1 به 1 فقط برای ساختن یک رابطه منتورینگ نیست. { شما میتوانید مطالب متنوعی در مورد منتورینگ را از طریق دسته بندی منتورینگ در وبلاگ تخصصی مجموعه آموزشی پل مطالعه کنید.}
تعریف منتورینگ
منتورینگ زمانی اتفاق می افتد که یک فرد با تجربه به فردی با تجربه کمتر با فرآیندی خاص توصیه و راهنمایی می کند. در زمینه کسب و کار، یک منتور در حوزه رشد و توسعه شغلی میتواند به افراد جدیدالورود به سازمان کمک کند تا رشد شغلی داشته باشند.
منتورینگ فراتر از راهنمايي است. این در مورد ایجاد رشد شخصی و حرفه ای از طریق دانش و تجربیات مشترک است. درک منتورینگ به معنای شناخت نقش آن در توسعه شغلی، ایجاد شبکه های حرفه ای و افزایش مهارت های رهبری است. منتورینگ یک ابزار قدرتمند است، نه فقط برای مراجع، بلکه برای منتور هم میتواند ابزاری قدرتمند باشد.
منتور کیست؟
منتور یک راهنما و الگو است. این کسی است که رشد حرفه ای، پیشرفت شغلی و بینش توسعه شخصی را ارائه می دهد. در یک رابطه منتورینگ، مراجعین ممکن است در مواقعی راننده و در مواقع دیگر مسافر باشند. سطح رهبری در رابطه به نیازهای منتور در زمان های مختلف بستگی دارد. به طور معمول، منتورها حمایت، دانش و مهارت های رهبری خود را برای کمک به دیگران برای دستیابی به پتانسیل کامل خود ارائه می دهند.
منتی یا مراجع کیست؟
منتی فردی است که از طریق فرآیند منتورینگ درگیر رشد توسعه شخصی و حرفه ای است. او و منتور برای دستیابی به اهداف شغلی خود و دستیابی به رشد شخصی به دنبال راهنمایی، پیشرفت شغلی و افزایش مهارت از طریق منتورهای با تجربه هستند.
هدف از منتورینگ چیست؟
هدف از منتورینگ رشد و یادگیری است. برای یک مراجع، رشد و یادگیری با راهنمایی و همراهی یک منتور انجام میشود. برای منتور، هدف از راهنمائی این است که نقش راهنما و همراه را داشته باشد و تجربیاتی را که در حوزه رشد منتور به دست آورده اند به دیگران بازگرداند.
هرچقدر هم که ممکن است ابتدایی و پیش پا افتاده به نظر برسد، دانستن اینکه منتورینگ هدف بسیار متمرکز و مهمی دارد دارد، باعث انگیزه و انرژی میشود.
مطالعه کنید: فرآیند منتورینگ چیست؟ {4 مرحله کلیدی فرآیند منتورینگ }
حتما متوجه شدید که مردم اغلب سفر رشد شخصی خود را با جستجوی یک منتور آغاز نمی کنند. معمولاً آنها با روی آوردن به محتوای آموزشی مانند کتابها، دورهها، ویدیوها و پادکستهایی که بیشتر در مورد آن موضوع توضیح میدهند شروع میکنند و سعی میکنند به سؤالات آنها پاسخ دهند. این نوع یادگیری معمولاً همان چیزی است که ما آن را یادگیری {ایستا} می نامیم.
با یادگیری ایستا، فرد به سادگی اطلاعات را در فواصل کوتاه جذب می کند. برعکس، منتورینگ بیشتر تحت یک مدل یادگیری پویا با تأکید بر یادگیری تجربی قرار میگیرد. این نوع مدل، در میان موارد دیگر رشد و توسعه شخصی مانند کوچینگ و مشاوره، بر ارتباط بین فردی تأکید می کند و فراتر از «بشین و تماشا کن» به یک مدل عملکردی تر حرکت می کند.
رویکرد منتورینگ، یک رویکرد برنده است
در مورد منتورینگ، مراجع کسی است که مالکیت یادگیری خود را به دست میگیرد، در حالی که منتور در ذخایر تجربیات و دانش خود عمیق میکاود تا به رشد و شکوفایی مراجع در جهت درست کمک کند. به سادگی هیچ جایگزینی برای یادگیری تجربی و خود محور وجود ندارد. در واقع، در مطالعاتی که بر روی دانشجویان کالج کمبریج انجام شد، که در آن یادگیری تجربی به کار گرفته شده است، دانشآموزانی که تجربه کمتری در زمینه موضوعی داشتند، 15 تا 30 درصد در امتحان موفق نشدند.
از منظر کسبوکار، منتورینگ نیز مورد علاقه کارکنان و صاحبین کسبوکار است. من سامان خردمند مهر در پروژه های منتورینگ خود دریافتم که نیروهای متخصص در صورت داشتن یک منتور بیشتر در سازمان فعلی خود باقی می مانند. و همچنین دریافتم که 90٪ از پرسنلی که یک منتور داشتند در محل کار خود خوشحال و راضی بودند. شادی در محل کار مستقیماً با عملکرد بهتر، توسعه مهارت های بهتر، تعامل بهتر و حفظ بهتر ارتباط دارد.
چرا منتورینگ مهم است؟
منتورینگ شکاف های دانش را پُر می کند و توسعه حرفه ای را رقم میزند. این چارچوبی میتواند برای توسعه رشد شخصی و حرفهای افراد چه در کسب ؤکار چه در زندگی شخصی موثر باشد. از طریق منتورینگ، هم منتورها و هم مراجعین آگاهی به دست می آورند و به ایجاد رشد فردی و سازمانی کمک می کنند.
چه زمانی از منتورینگ استفاده کنیم؟
منتورینگ در مراحل مختلف سفر حرفه ای شما مفید است. در اینجا چند فرصت وجود دارد که در آن جستجوی یک منتور می تواند تفاوت قابل توجهی در رشد شما ایجاد کند:
شغل اولیه: برای ایجاد مهارت های اساسی و درک هنجارهای صنعت.
انتقال شغل: برای هدایت شما در نقش ها یا بخش های جدید میتواند موثر باشد.
آرمان های رهبری: زمانی که نقش های رهبری را هدف قرار می دهید و نیاز به توسعه مهارت های خاص دارید.
افزایش مهارت: برای توسعه مهارت های فنی یا نرم خاص.
تعادل کار و زندگی: مدیریت موثر مسئولیت های حرفه ای در کنار زندگی شخصی
شبکه سازی: برای گسترش شبکه های حرفه ای و درک پویایی صنعت.
تکنیک های منتورینگ چیست؟
برای استفاده حداکثری از منتورینگ، می توان از چندین تکنیک مفید استفاده کرد. هر تکنیک برای بهینه سازی یادگیری و توسعه شما طراحی شده است. دانستن و استفاده از هر تکنیک در زمانی که مناسب باشد، روند توسعه شما را هموار می کند:
گوش دادن فعال
گوش دادن فعال میتواند به شما در درک بهتر از چالشهای مراجع کمک کند. یک منتور قوی می تواند با تکنیکهای گوش دادن موثر به لایه های درونی افراد نفوذ کند و سر منشا چالش را پیدا کند.
تعیین هدف
ایجاد اهداف واضح و قابل دستیابی که با چارچوب های زمانی مرتبط هستند (هرچقدر اهداف واضح و شفاتر باشد بهتر میتواند فرآیند منتورینگ را پیاده سازی کرد).
بازخورد در فرآیند منتورینگ
به قول آقای کن بلانچارد بازخورد صبحانه قهرمانان است. بازخورد یکی از مهمترین تکنیک هایی است که به شما در موثر تر شدن فرآیند منتورینگ کمک میکند. { پیشنهاد میکنم کتاب از بازخوردت متشکرم از انتشارات خوب آریانا قلم را بخوانید }
الگوسازی
نشان دادن رفتارها و عملکردهای مطلوب، تبدیل شدن به الگویی برای مراجعین می شود. یک منتور قدرتمند فردیست که خود الگویی مناسب برای مراجعین است و تمامی نکاتی که مراجع باید انجام دهد را در زندگی شخصی و کاری خود پیاده کرده و نتایج آن را دیده است
تشویق
تشویق باعث افزایش اعتماد به نفس و انگیزه میشود. قدردانی و تشویق یک عامل مهم برای عملکرد، روحیه و اعتماد به نفس کارکنان است. تشویق مراجعین از سوی منتورها به پیشرفت حرفه ای آنها کمک می کند.
شبکه سازی
ایجاد ارتباط در حلقه های حرفه ای و ارائه پشتیبانی در یک گروه اجتماعی میتواند به منتور و مراجع کمک شایانی کند. استفاده از برنامه های آموزشی حرفهآی، راهنمایی همتایان، و استراتژی های منتورینگ میتواند به انجام بهتر برنامه منتورینگ کمک کند.
توسعه مهارت
منتورینگ برای غلبه بر چالش ها و تقویت رشد شغلی بسیار مفید است و میتواند تمرکز افراد را بر روی رشد در یک زمینه خاص بالا ببرد.
منتورینگ یا کوچینگ؟
اکنون نزدیک به 6 سال است که به صورت تخصصی برنامههای منتورینگ را در سازمانها اجرا میکنم، و میدانم که منتورینگ برای کسبوکارها بسیار موثر تر از کوچینگ است. غالباً در مورد اینکه دقیقاً چه چیزی منتورینگ را تشکیل میدهد، چگونه منتورینگ با کوچینگ متفاوت است زیاد صحبت میشود. و یا اینکه کدام یک باید انجام شود ؟
اما این بدان معنا نیست که همه آنها نمی توانند همزمان اتفاق بیفتند. در واقع، آنچه احتمالاً متوجه خواهید شد این است که هر یک از این نوع تعاملات یادگیری همگی زیر یک چتر قرار می گیرند و در یک رابطه یادگیری اجتماعی با هم کار می کنند.
جن لابین، در کتاب خود در مورد منتورینگ، {برنامههای منتورینگی که کار میکنند}، تفاوتهای کلیدی را به این صورت بیان میکند:
- منتورینگ: فردی با تجربه که راهنمایی و پشتیبانی می کند.
- کوچینگ: شامل استفاده از مجموعه ای از مهارت ها برای تسهیل رشد و توسعه، اغلب از طریق گوش دادن موثر و فعال و پرسیدن سوالات برای تشویق به حل مسئله است.
منتورینگ چه تفاوتی با کوچینگ دارد؟
منتورینگ بر رشد شخصی و حرفه ای در دراز مدت تمرکز دارد. با ایجاد یک رابطه حمایتی و توسعه ای بین منتور و مراجع سعی دارد از تجربیات و دانش خود استفاده کند تا مراجع به نتایج قابل قبول برسد. با این حال، کوچینگ بیشتر وظیفه محور است و با هدف بهبود مهارت های خاص یا دستیابی به اهداف خاص در یک بازه زمانی کوتاه تر انجام می شود.
رابطه منتورینگ مبتنی بر اطلاعات
در این نوع رابطه منتورینگ، مراجعین صرفاً به اطلاعات یا درک در مورد جنبه خاصی از زندگی کاری خود نیاز دارند. منتورها تجربیات خود و هر تکنیکی را که فکر می کنند نیازهای فوری مراجعین را برآورده می کند به اشتراک می گذارند. منتور سه وظیفه اساسی را از طریق راهنمایی اطلاعاتی انجام می دهد:
- منابع: منتور اطلاعاتی را بر اساس نیازهای منتی ارائه می دهد.
- آموزش دادن: منتور با آموزش دادن به یک منبع زنده قابل اعتماد برای آموزش تبدیل می شود.
- روشنگری: منتور بر اساس نیازهای مراجع از تکنیک تصویر سازی استفاده میکند.
در این نوع منتورینگ باید منتور مهارتهای خاص و قابل انتقالی را داشته باشد. بیش از 40 درصد از سازمان ها در حال حاضر شکاف مهارتی را تجربه می کنند. بسیاری از آنها به آموزش و راهنمایی داخلی روی می آورند تا با مهارت آموزی و توسعههای دیگر، این شکاف ها را برطرف کنند.
سه وظبفه اصلی منتور در رابطه منتورینگ مبتنی بر اطلاعات
- آموزش: منتور به مراجع خود آموزش می دهد تا مهارت های خاصی را از طریق روش های حین کار توسعه دهد.
- بازخورد: منتور بازخورد دست اول را در مورد عملکرد فعلی مراجع ارائه می دهد.
- الگوسازی: منتور به عنوان یک نمونه زنده برای مراجع خود در زمینه خاصی از رشد مهارت عمل می کند.
رابطه منتورینگ مبتنی بر حمایت
در این نوع منتورینگ، منتورها باید بر روی رفتارهای بین فردی بسیار پیچیده تمرکز کنند. منتور ها، اگرچه هرگز مسئولیت موفقیتهای آینده منتیها را بر عهده نمیگیرند، اما به یک نفوذ راهنما تبدیل میشوند و به مراجعین کمک میکنند تا مؤثرترین رفتارها را برای موقعیتهای مختلف داشته باشند.
منتورها تواناییهایی را که مراجعین دارند ارزیابی میکنند و به آنها کمک میکنند تا فعالیتهای یادگیری و توسعه مناسب را برنامهریزی کنند. منتور ها همچنین عملکرد مراجعین را مشاهده کرده و بازخورد ارائه می کنند. منتور سه وظیفه اساسی را از طریق منتورینگ مبتنی بر حمایت انجام می دهد:
- راهنمايي: منتور مراجع را در راستای رشد و توسعه شخصی حمایت میکند
- مشاوره: منتور به یک تابلوی صدا تبدیل می شود و در حالی که مراجع رفتار یا توانایی خاصی را در خود ایجاد می کند، با دانش خود به او مشاوره می دهد.
- توسعه مالی: منتور در کنار مراجع است تا به ثبات و استقلال مالی برسد
اعتماد، عنصری است که هم شما و هم منتورتان به شخصیت، توانایی، قدرت، بلوغ و صداقت یکدیگر در رابطه نیاز دارید. روابط منتورینگ یک فرآیند متقابل است. اعتماد باید برای هر دوی شما آشکار باشد تا رابطه سازنده باشد.
انواع منتورینگ
در مورد فرمت های روابط منتورینگ، چندین فرمت وجود دارد که ما معمولاً می بینیم و به ایجاد برنامه کمک می کنیم. این موارد عبارتند از (اما محدود به موارد زیر نیست):
- منتورینگ 1-به-1: روابط منتورینگ بین یک مراجع و یک منتور.
- منتورینگ گروهی: آموزش و راهنمایی بین یک منتور و چند مراجع
- منتورینگ سازمانی: آموزش و انتقال تجربه به کل یک کسبوکار و سازمان
منتورینگ معکوس چیست؟
منتورینگ معکوس نقشهای سنتی را تغییر میدهد، با کارمندان جوانتر که اغلب در زمینههایی مانند فناوری و روندهای رشد فعلی، افراد با تجربهتر را راهنمایی میکنند. این رویکرد نوآورانه رشد سازمانی شما را افزایش میدهد و شکافهای نسلی را پر میکند و پیشرفت حرفهای منتورها و مراجعین را غنی میکند.
وظیفه مراجع چیست ؟
وظیفه مراجع یادگیری و رشد است. همین مسئولیت ساده، مراجع بودن را به تجربه ای سرگرم کننده تبدیل می کند، تا زمانی که یک منتور خوب برای همکاری با شما داشته باشید. به عنوان یک مراجع، میتوانید در همه راههایی که میخواهید رشد کنید، با این امتیاز که فردی با تجربهتر از شما به شما کمک میکند تا شما را در مسیر درست راهنمایی کند.
یک رابطه منتورینگ، مراجعین اغلب (اما نه همیشه، بسته به نوع برنامه منتورینگ) مسئول موارد زیر هستند:
- ایجاد بیانیه چشم انداز
- تعیین اهداف شخصی
- سازماندهی جلسات
- در طول جلسات با منتور خود به طور فعال گوش دهید
- عملی کردن توصیه های منتورها
- انعکاس اقداماتی که انجام داده اید (هم برد و هم باخت)
بدیهی است که مراجع بودن بیشتر از اینهاست. اما در بالاترین سطح، بزرگترین مسئولیت شما به عنوان یک مراجع این است که حضور داشته باشید و فعالانه برای پیشرفت در راستای اهداف خود تلاش کنید.
وظیفه منتور چیست؟
منتورها از تجربیات خود برای کمک به هدایت مراجع به سمت پیشرفت شخصی و حرفه ای استفاده می کنند. تنها شرط واقعی برای منتور بودن، داشتن یک تجربه و دانش موفق است که بتوان از آن برای کمک به رشد شخص دیگری استفاده کرد. با این حال، در برنامههای آموزشی ساختاریافته، ممکن است الزامات دیگری برای افرادی که میتوانند منتور باشند، وجود داشته باشد، مانند دوره تصدی آنها در یک سازمان، تعداد سالهای تجربه، موقعیت مکانی و عملکرد شغلی آنها.
وقتی مسئولیتهای منتور را کنار میگذارید، مانند یک مراجع است. مسئولیت های اصلی منتور شامل
- گوش دادن فعال
- الگوسازی
- ارائه تشویق و حمایت
- حفظ محرمانه بودن
- ارائه تنها به همان میزانی که راهنمایی لازم است
آخرین نکته موردی است که در اینجا تکرار خواهیم کرد. قبلاً در مورد تفاوت بین یادگیری ایستا و پویا صحبت کردیم. ما تأکید کردیم که یادگیری پویا یک رویکرد عملی و بهتر است. منتورها باید این را تا حد امکان اعمال کنند. مراجعین با گوش دادن به تجربیات شما یاد نمی گیرند. آنها با عملی کردن ایدهها، یاد میگیرند و از شما میخواهند تجربهتان را بررسی کنید تا به آنها کمک کنید رویکردشان را اصلاح کنند، وقتی اشتباه میکنند مسیرشان را تصحیح کنند، و ایدهشان را درباره آنچه ممکن است گسترش دهند.
مهمترین مسئولیت یک منتور این است که به تجربیات خود به گونه ای تکیه کند که به مراجع کمک کند تا به اهداف یا مقاصد خود دست یابد. آنچه به نظر می رسد به طور گسترده ای بر اساس پارامترهای تعیین شده توسط منتورها و مراجعین در شروع یک رابطه متفاوت است.
اهداف خوب برای برنامه های منتورینگ و روابط منتورینگ چیست؟
چه آن را منتورینگ، کوچینگ، حمایت مالی، جمع آوری اطلاعات یا اصطلاح دیگری بنامید، در نهایت، برچسب ها مهم نیستند. در پایان، مهم این است که شما درگیر خلق نتایج هستید. و تعامل خوب با مراجع خود مستلزم اهداف مؤثر است.
کاری که در رابطه منتورینگ خود انجام می دهید بسته به نیازهای مراجع یا هدف برنامه یا هر دو متفاوت است. هیچ دو رابطه منتورینگ یکسان به نظر نمی رسد. در این صورت، هدف منتورینگ «خوب» یا «بد» وجود ندارد.
در عوض، با استفاده از سؤالات زیر به اهداف منتورینگ خود فکر کنید:
- کدام اهداف منتورینگ با اهداف شخصی یا حرفه ای من مطابقت دارد؟
- کدام اهداف منتورینگ با نیازهای سازمان من مطابقت دارد؟
- کدام شخص اهداف شخصی یا حرفه ای دارد که از طریق یک رابطه منتورینگ قابل دستیابی هستند؟
- چه اهداف شخصی یا حرفه ای دارم که می توان با منتور فعلی خود به آنها دست یافت؟
- آیا برای رسیدن به اهدافم به چند منتور با مجموعه مهارت ها و تجربیات مختلف نیاز دارم؟
هیچ یک از این سوالات در مورد هدف خاصی نیست که باید در یک رابطه منتورینگ روی آن کار کنید. باز هم، این منحصر به فرد مراجعین یا سازمان و اهداف کلی پشت برنامه منتورینگ تحت حمایت آن است. با این اوصاف، میتوانید با تنظیم آنچه ما قالب اهداف توسعه واقعی مینامیم، اهداف خود را (هر چه که باشد) دست یافتنیتر کنید. اهداف واقعی اهدافی هستند که عبارتند از:
- مرتبط
- دست یافتنی
- تجربی
- مبتنی بر یادگیری
تا زمانی که اهداف شما واقعی باشند و با نیازهای شما و/یا سازمانتان همسو باشند، به احتمال زیاد در حوزه چیزی قرار می گیرند که اکثر مردم آن را «خوب» می دانند.
چطور یک منتور پیدا کنیم؟
بزرگترین چالش منتور ها در اینجاست. پیدا کردن یک منتور در هر شرایطی می تواند دشوار باشد، اما به خصوص اگر در حال حاضر بخشی از یک سازمان یا گروهی نیستید که در آن برنامه های آموزشی ساختاریافته ارائه می شود سخت تر هم هست.
برای پیدا کردن یک منتور به عنوان یک فرد، می توانید مراحل زیر را در نظر بگیرید:
- تماس با دوست یا یکی از اعضای خانواده که تجربه ای را دارد که می خواهید به دست آورید
- ارتباط با شخصی در شبکه های اجتماعی خود، مانند لینکدین
- استفاده از خدمات مشاوره رایگان یا پولی شخص ثالث که متخصصان را به شبکه های منتورینگ متصل می کند
اغلب خواهید دید که افرادی که تجربه دارند خوشحال می شوند آن را به اشتراک بگذارند. آنها همچنین اغلب از اینکه شما به اندازه کافی در مورد آنها فکر می کنید که از آنها بخواهید مربی شما باشند، متملق می شوند. تا زمانی که آنها بتوانند برخی از احساسات سندروم فریبکار را پشت سر بگذارند، به احتمال زیاد تمایلی به این ندارند که قدم بردارند و آنچه را که لازم است انجام دهند تا آن گونه مربی باشند که شما نیاز دارید.
اگرچه منتورینگ اغلب به عنوان یک فرآیند انحصاری برای اعضای ارشد یک سازمان دیده شده است، حقیقت این است که هر فردی در یک شرکت می تواند یک منتور باشد. به همین دلیل است که برنامههای آموزش و تربیت منتور به طور فزایندهای محبوب هستند، به ویژه برای شرکتهایی که سعی در حل مشکلات مهم تنوع، برابری، و ثبات دارند. { ما در مجموعه آموزشی پل برای اولین بار دوره آموزشی تربیت منتور کسبوکار را با دانش روز دنیا برگزار کردهایم. شما همیمیتوانید در این دوره شرکت کنید و تبدیل به منتوری قدرتمند شوید. }
مزایای منتورینگ چیست؟
منتورینگ فواید زیادی دارد. این به طور مستقیم به پیشرفت شما به عنوان یک حرفه ای کمک می کند و شبکه شما را برای پیشرفت حرفه خود گسترش می دهد. علاوه بر این، بینشهای ناشناخته و ارزشمندی میتواند از سوی منتور و مراجع به دست آید که برای رشد کسب و کار و موفقیت فردی شما بسیار مهم است. { برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد منتورینگ میتوانید مقاله مزایای منتورینگ چیست؟ را مطالعه کنید.